۷ صفر شهادت امام حسن مجتبی علیه السلام یا میلاد امام کاظم علیه السلام
۷ صفر شهادت امام حسن مجتبی علیه السلام یا میلاد امام کاظم علیه السلام ؟؟؟
۲۸ صفر تاریخ دقیق شهادت امام حسن مجتبی علیه السلام بوده
و ۷ صفر میلاد امام موسی کاظم علیه السلام است.
چند سالی است که عده ای به تبعیت از مردم عراق، ۷صفر را در ایران روز شهادت امام حسن مجتبی علیه السلام اعلام کرده و مراسم عزا می گیرند و حال آنکه قول مشهور و معتبر، شهادت آن حضرت در ۲۸صفر است
بنابراین، برای پاسخ به این نکته که دیدگاه آنان ضعیف است چند نکته قابل بررسی است:
بسیاری از محدثان و مورخان قدیم و جدید شیعه، ۲۸ صفر را روز شهادت امام معرفی کرده اند.
برای اولین بار محمدبن مکی عاملی (معروف به شهیداول) از علمای قرن۸ نظریه ۷صفر را بدون سند و عبارت قیل آمده است که ضعف سندی دارد.
گزارش دیگری که مستند قائلان به ۷ صفر است، از کتابی با عنوان موجز تواریخ الائمه الاثنی عشر، منتسب به یکی از علمای زیدی مذهب (۴ امامی) به نام قاسم بن ابراهیم رسی از علمای قرن۳ است.
در بررسی های انجام شده، انتساب این روایت و این کتاب مختصر با عنوان موجز به قاسم درست نیست.
نیز لازم به ذکر است که قاسم رسی متوفی 246قمری است. جالب آنکه قاسم، شهادت امام عسکری علیه السلام را در سال 260 ذکر کرده است، اما وی در این تاریخ(260ق) زنده نبوده است تا شهادت امام را گزارش کند، پس چگونه تاریخ شهادت امام عسکری(ع) را نوشته است؟
همچنین بخش انتهایی کتاب یعنی زندگانی اهل بیت(ع) در نسخه قدیمی نیست و این بخش بعدها اضافه شده است.
گزارش قاسم نیز بر فرض پذیرش، بدون سند و مرسل است. یعنی گوینده آن مشخص نیست. لذا قابل اعتماد نیست.
هیچ یک از علمای بزرگ شیعه مانند شیخ صدوق، مفید، طوسی و دیگران گزارش 7 صفر را نقل نکرده اند و گویا چنین گزارشی نبوده یا اعتبار آن را نپذیرفته اند. بلکه همگی بر ۲۸ صفر اتفاق دارند.
در منابع متقدم و معاصرشیعه، اخبار شهادت امام حسن(ع) در ۲۸ صفر مورد توجه بوده است چنانکه ابن خزاز و شیخ عباس قمی ۲۸ صفر را صحيح و معتبر می دانند.
نکته دیگر آنکه منابعی چون کفعمی اگرچه گزارش۷صفر را از شهید اول نقل کرده اند، اما گزارش ۲۸صفر را پذیرفته اند.
در تعدادی از منابع تاریخی و حدیثی مانند:
طبرسی در اعلام الوری، فتال نیشابوری در روضه الواعضین، فاضل حموی در انیس المومنين و شیهد اول در الدروس الشرعیه و شیخ عباس قمی در وقایع الایام، ۷صفر را روز میلاد امام کاظم علیه السلام نقل کرده اند.
حال چگونه برخی روایت ۷صفر درباره شهادت را از شهیداول می پذیرند ولی روایت ولادت امام کاظم علیه السلام در ۷صفر را از او نمی پذیرند؟
برای مطالعه بیشتر ر.ک:
بررسی و نقد گزارشهاي تاریخ شهادت امام حسن مجتبی علیه السلام، فصلنامه تاریخ اسلام، شماره ۳و۴، يدالله مقدسی.
جمع بندی:
۷ صفر میلاد امام کاظم علیه السلام است.
✍️ محمدجواد یاوری سرتختی